Fy enw i yw Matthew Barry, ac rwy'n sgriptiwr. Dechreuais actio yn fy arddegau, ond pan oeddwn yn ddeunaw oed, daeth yn anoddach ac yn anoddach cael rhannau. Felly, fe wnes i fynd i'r brifysgol lle astudiais Hanes a Gwleidyddiaeth ac, gan ddilyn ôl troed y rhan fwyaf o fy ffrindiau, cefais swydd fel cyfreithiwr corfforaethol. Er ychydig cyn i mi ddechrau, sylweddolais nad oedd gyrfa gyfreithiol uchelgeisiol yn mynd i fy ngwneud yn hapus. 

Felly, ysgrifennais sgript am rywun sy'n penderfynu rhwng y gyfraith a gyrfa yn y celfyddydau (swnio'n gyfarwydd?) a'i hanfon at y Cynhyrchydd Teledu Nicola Shindler (Quay Street Productions), roeddwn  wedi gweithio gyda hi pan oeddwn yn actio, flynyddoedd ynghynt. Dywedodd, 'Mae hyn yn wych. Beth am ei greu!' Yn anffodus, ni chafodd ei greu yn y diwedd, ond rhoddodd y dewrder oedd ei angen arnaf i ddilyn gyrfa sgriptio. (Ac mae'r cymeriadau o'r sgript honno wedi dod yn sail i fy mhennod o Banana a wnaethon ni gyda'n gilydd, gyda Russell T Davies, flynyddoedd yn ddiweddarach.)

Ymlaen i 2017, symudais i LA a dechrau gweithio mewn ystafelloedd awduron Americanaidd. Rwyf wrth fy modd yn byw yn LA, ac rwy'n caru'r system Americanaidd – y math o fusnes (showbusiness!) yw a'r cyfleoedd y mae'n eu cynnig. Ar ôl COVID, mae'r byd wedi crebachu mewn gwirionedd, ac mae'n llawer haws gweithio yn y DU ac America, yn enwedig ar Zoom.  Mae gen i ffrindiau o Brydain sydd wedi bod mewn ystafelloedd awduron Americanaidd o'r DU; maen nhw'n dechrau am bump neu chwech gyda'r nos. Er bod ystafelloedd awduron Americanaidd yn cael eu galw'n ystafelloedd awduron, does dim llawer o ysgrifennu'n digwydd - mae'n llawer o siarad a chyflwyno syniadau. Mae hynny'n sgil hollol wahanol a gymerodd ychydig o amser i mi ei dysgu.

Rydw i wedi gweithio ar lwyth o sioeau gwych, ond un foment sy'n sefyll allan yn gynnar yn fy ngyrfa, yw ysgrifennu ar EastEnders. Mae'n sioe mor eiconig gyda'r clod awdur gorau o unrhyw sioe deledu yn y byd;  mae gennych eich argyfwng (Y Doof, Doof mawr) ac yna mewn llythrennau enfawr, trwm, mae'n dweud 'written by...', i filiynau a miliynau o wylwyr eu gweld. Dyna oedd fy wow mwyaf oherwydd dyma oedd fy nghredyd amser allweddol cyntaf. Ac ysgrifennu 'Interior Queen Vic' am y tro cyntaf – mae rhywbeth mor wefreiddiol am hynny!

Yn fwy diweddar, fe wnes i greu ac ysgrifennu The Guest, ffilm gyffro pedair rhan ar gyfer y BBC wedi'i gosod yng Nghaerdydd. Roedd yn brosiect arall yr oeddwn i'n gweithio arno gyda Nicola Shindler. Daeth y syniad yn wreiddiol o fy nghariad at y rhaglenni cyffro eiconig hynny o'r 90au – The Hand that Rocks the Cradle a Fatal Attraction. Ond yr hyn oedd yn bwysicaf i mi, oedd adrodd y stori o safbwynt dosbarth gweithiol. Yn ffodus, roedd hynny'n rhywbeth yr oedd gan y BBC ddiddordeb ynddo, gyda chefnogaeth gan gyllid cynhyrchu Cymru Greadigol. Mae Eve Myles a Gabrielle Creevy yn chwarae ein dau arweinydd anhygoel.

I mi, mae stori bob amser yn dod o gymeriad. Rydw i bob amser yn gofyn: o ble mae'r cymeriad yn dod? Beth mae'r cymeriad yn ei wneud? a beth maen nhw eisiau ei gyflawni? Rwy'n adnabod awduron sy'n ysgrifennu plot yn gyntaf – llofruddiaeth, yna hyn, yna hynny, yna'r twist – a bron yn ôl-lenwi cymhelliant cymeriad yn ddiweddarach. Gyda The Guest, roeddwn i wastad eisiau rhoi cymeriad yn gyntaf.

Yn 2024, sefydlodd Sara Nourizadeh a minnau Avalanche Productions i adrodd straeon ffeithiol. Rydyn ni wedi bod yn ffrindiau gorau ers yr ysgol uwchradd, ac mae'n rhywbeth yr oeddem bob amser wedi siarad amdano. Roedd Sara wedi bod yn gweithio ar brosiect o'r enw Finding Hope, a'r hyn a ddenodd fi i mewn - er bod Avalanche yn canolbwyntio ar y ffeithiol - oedd teithiau y cymeriadau. Er bod y "cymeriadau" yn Finding Hope, wrth gwrs, yn bobl go iawn, mae'r blociau adeiladu naratif (h.y. rheolau adrodd straeon), yn dal i fod yn berthnasol. Roedd yn her newydd i mi, ac fe wnes i ei fwynhau cymaint. Gan fynd ato o gefndir drama, tra bod Sara yn arbenigo mewn rhaglenni dogfen, mae'n ymddangos bod ein sgiliau yn ategu ei gilydd.

Rydyn ni'n gweithio ar gwpl o brosiectau, ond mae Avalanche yn ymwneud ag adrodd y straeon rydyn ni'n angerddol amdanynt. Rwy'n cofio dweud wrth y BBC, dydyn ni byth yn mynd i ddod atoch chi a chynnal sioe hen bethau yn ystod y dydd gyda 100+ o benodau y flwyddyn!

Ar gyfer Finding Hope roeddem yn ddigon ffodus i gael cyllid datblygu gan Gymru Greadigol, hebddo, ni fyddem wedi gallu gwneud y prosiect. Yn yr un modd â The Guest, rwy'n falch o fod wedi cael cefnogaeth Cymru Greadigol ar gyfer drama arall a wnes i'r BBC o'r enw Men Up, a oedd yn seiliedig ar stori wir grŵp o ddynion a gymerodd ran yn y treialon Viagra cyntaf yn Abertawe, yn 1994.

Yr hyn rwy'n ei garu am Cymru Greadigol yw nad ymrwymiad ariannol yn unig yw. Maen nhw hefyd yn dweud: gyda'r arian hwn, mae angen i chi ddod â hyfforddeion ac adeiladu llwybrau i'r diwydiant. Mae'n bwynt mynediad mor wych.

Wrth annog cynhyrchwyr yr Unol Daleithiau i ddewis Cymru, llawer o'r amser mae'n dod i lawr i arian, toriadau treth, a faint y gallwch ei ychwanegu at gyllideb. Arweiniodd Bad Wolf y ffordd gyda'r fersiwn Americanaidd o Torchwood a Da Vinci's Demons. Mae Cymru – a Chaerdydd yn benodol, o ran yr hwb sydd wedi'i greu yno – yn ddeniadol ar gyfer cynyrchiadau. A chyda'r gefnogaeth a gynigir gan wasanaeth Sgrîn Cymru, gall Cymru Greadigol ei wneud hyd yn oed yn fwy deniadol i gynyrchiadau rhyngwladol gyda'r cyllid maen nhw'n gallu ei gynnig.

Ar gyfer sgriptwyr sydd ar ddod, mae yna gwpl o ddywediadau yr hoffwn eu rhannu: Mae'n farathon, nid sbrint. Ac i awduron ifanc – ewch ati i ysgrifennu. Cael dwy sgript sbec bob amser. Mae yna lawer o gyfleoedd fel BBC Writers' Room; nid yw hynny'n golygu ei fod yn hawdd, ond maen nhw allan yna. Mae'n hawdd siarad am ysgrifennu ac am syniadau da, ond mae'n anodd iawn ysgrifennu. Felly ysgrifennwch.

Wedi mwynhau y cyfweliad hwn? Darllenwch fwy o sgyrsiau gyda phobl greadigol blaenllaw o Gymru yn ein Mewn Sgwrs Gyda